Hoogwaardige radiotherapie

Naar een nieuw elektronisch patiëntendossier: HiX
We vinden het belangrijk dat het elektronisch patiëntendossier (EPD) onze zorgprocessen ondersteunt en de samenwerking en veilige uitwisseling van gegevens met onze partners en onze patiënten faciliteert. Ook voor uitkomstregistratie is een EPD onontbeerlijk indien gebruik wordt gemaakt van uniforme registratie. Gelijkheid van systemen biedt hierbij voordelen en hiervoor zoeken wij dan ook de samenwerking met onze partners. Landelijk wordt de wet- en regelgeving op het gebied van informatiebeveiliging voortdurend aangescherpt zodat deze gelijk opgaat met de maatschappelijke ontwikkelingen. Een EPD moet aan deze wet- en regelgeving kunnen voldoen. Na een zorgvuldig evaluatietraject is besloten tot vervanging van ons huidige EPD. In nauwe afstemming met het stafbestuur, de ondernemingsraad, de cliëntenraad en de raad van toezicht hebben we besloten tot aanschaf van HiX van Chipsoft. Het gaat niet alleen om de vervanging van ons huidige EPD en de aanpassingen van werkprocessen. We hebben dit moment aangegrepen om met de verwijzende ziekenhuizen een verbetering door te voeren in de informatievoorziening van het oncologisch proces. Hierover leest u meer in de paragraaf over samenwerking en netwerkzorg. Ook biedt HiX de mogelijkheid om patiënten inzage te geven in hun dossier via het patiëntportaal. Meer hierover leest u in de paragraaf over menselijke maat.

In het afgelopen jaar stelden we een multidisciplinaire projectgroep samen met vertegenwoordiging vanuit alle betrokken teams. Onder begeleiding van M&I/Partners ging de projectgroep voortvarend aan de slag. Diverse projectdagen is er, ook in nauwe samenwerking met ChipSoft, hard gewerkt aan de inrichting van het systeem. Na de projectfase werd getest en is de hele organisatie geschoold in het werken met het nieuwe EPD. Op 26 januari 2024 ging HiX dan echt live binnen het ZRTI. Een spannende dag waar de laatste puntjes op de i gezet werden en in de middag de eerste patiëntenzorg plaats kon vinden. Een mijlpaal en een grootse prestatie van de hele organisatie. In 2024 houden we vinger aan de pols in de nazorgfase en kijken we hoe we het EPD verder kunnen verfijnen en wordt de beheersorganisatie gestructureerd ingericht.

Online adaptieve radiotherapie – de ingebruikname van de Ethos (Opaal)
Een van de belangrijkste ontwikkelingen binnen de radiotherapie op dit moment is dat de behandeling nauwkeuriger uitgevoerd kan worden door dagelijks aanpassingen te doen op basis van de anatomie van de patiënt: online adaptieve radiotherapie (OART). Het bestralingsplan wordt op het bestralingstoestel aangepast aan de daadwerkelijke anatomische situatie van een patiënt op dat moment. Denk bijvoorbeeld aan de mate van blaas- en darmvulling. Een goede manier om de behandeling nóg meer op maat aan te bieden. Vanuit onze strategische koers vormt de ontwikkeling van OART binnen het ZRTI een strategische prioriteit.

In nauwe samenwerking en samenspraak met de medisch fysische staf (MFS) besloten we een Ethos van de firma Varian aan te schaffen. Na een traject van voorbereidingen werd de Opaal (zo hebben we het toestel genoemd) op 7 februari 2023 binnen gereden. Op 23 mei werden vervolgens de eerste patiënten adaptief behandeld op het toestel.

De Opaal maakt voorafgaand aan elke bestralingsfractie een conebeam CT. De bijbehorende software zorgt vervolgens voor automatische intekening van organen en de tumor. De MBB’er (medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundige) moet dit goed controleren en eventueel aanpassen. Vervolgens maakt de Ethos een bestralingsplan op basis van deze actuele beelden. Volgens dit aangepaste plan wordt de bestraling toegediend. De ingebruikname van de Opaal was een omvangrijk project, ook omdat het veranderingen in de werkwijze met zich meebrengt: een taakverschuiving van artsen naar MBB’ers bijvoorbeeld. De MBB’ers gaan nieuwe competenties verwerven op het gebied van het contouren van tumoren en organen en het beoordelen van dosisplanning.

De doorontwikkeling van het werken op het toestel vindt blijvend plaats. Hierbij kijken we naar uitbreiding van indicaties en patiëntgroepen waarvoor de behandeling met een Ethos-toestel meerwaarde biedt.

Overige apparatuur en applicaties
In het afgelopen jaar zijn we gestart met de voorbereidingen voor de vervanging van de CT-scanner op de locatie Roosendaal in navolging van de nieuwe CT die we in 2022 plaatsten in Vlissingen. Het zijn toestellen van Siemens Healthineers. Door de unieke detector, het verbeterde contrast en de beeldvorming die door online registratie van de ademhaling gestuurd wordt, kunnen tumor- en orgaanbewegingen heel nauwkeurig in beeld gebracht worden.

Behandeltechnieken
Stereotactische bestraling

Met stereotactische bestraling kunnen we heel nauwkeurig een hoge dosis geven op een klein volume. Er komt daarbij minder straling in omliggend gezond weefsel. Patiënten hoeven hierdoor gemiddeld minder fracties te ontvangen. Daarbij is de kans op bijwerkingen minder. Deze vorm van bestraling wordt steeds meer ingezet. Bij het ZRTI zetten we deze techniek al in voor de bestraling van kleine longtumoren, uitzaaiingen in de longen of hersenen en uitzaaiingen in de ruggenwervels en het bot. Patiënten in Zeeland, West-Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden hoeven voor dit type behandelingen dus niet meer ver te reizen, maar kunnen deze bij het ZRTI krijgen. In de zomer van 2023 hebben we de indicaties voor stereotactische bestraling van hersenmetastasen uitgebreid. Voorheen behandelden we patiënten met maximaal vier uitzaaiingen. Nu kunnen we patiënten tot en met 10 uitzaaiingen in de hersenen zelf behandelen en hoeven we patiënten hiervoor niet meer door te verwijzen. In 2024 onderzoeken we de mogelijkheden voor uitbreiding van de stereotactische indicaties.

Studies en publicaties
Deelname aan studies en onderzoek kan bijdragen aan het verbeteren van behandelmethodes of werkwijzen. Veelal zijn deze verbeteringen pas mogelijk wanneer veel data wordt verzameld. De schaalgrootte van het ZRTI maakt het lastig om zelf studies of onderzoeken te initiëren. Waar mogelijk nemen we deel aan landelijke studies. In 2023 participeerden we in onderstaande studies:

• PelvEx II P
  In deze studie wordt uitgezocht of de toevoeging van chemotherapie voorafgaand aan radiotherapie en operatie ervoor kan zorgen dat bij meer patiënten de tumor in zijn geheel verwijderd kan worden en dat daardoor de kans op genezing en langdurige overleving verbetert.
   
• Tesar
  In deze studie worden twee behandelopties bij vroeg stadium endeldarmkanker met elkaar vergeleken: de reguliere behandeling met een aanvullende operatie waarbij de endeldarm wordt verwijderd en een behandeling bestaande uit aanvullende chemotherapie in tabletvorm met bestraling waarbij de endeldarm behouden blijft.
   
• LORD
  Deze studie onderzoekt of de standaardbehandeling (operatie die eventueel gevolgd wordt door bestraling en/of hormoontherapie) bij laag risico (graad I/II) Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) veilig weggelaten kan worden. DCIS wordt beschouwd als een voorstadium van/verhoogd risico op invasieve borstkanker.
   
• LaNoReC study
  Dit is een retrospectief onderzoek bij patiënten met rectumcarcinoom met als doel ontwikkelingen in de behandeling van rectumcarcinoom te evalueren. In het  onderzoek ligt de focus op de diagnostiek en behandeling van de laterale lymfeklieren.
   
• National study on anal cancer treatment and outcomes
  Een retrospectieve studie met als doel oncologische uitkomsten te analyseren van patiënten die zijn behandeld voor anuskanker in Nederland.
   
• Descartes
  In deze studie wordt onderzocht of het in bepaalde specifieke situaties mogelijk is om radiotherapie als behandeling achterwege te laten. Bij deze studie is het ZRTI geen deelnemend centrum, echter hebben onze artsen wel een adviserende rol op het MDO waar samen met de verwijzend specialist besloten wordt of een patiënt in aanmerking komt voor deze studie.
   
• Peryton
  Doel van deze studie is het verbeteren van de uitkomst van aanvullende radiotherapie bij patiënten met een recidief na een radicale prostatectomie. De patiënt loot bij deelname tussen twee studie-armen: gehypofractioneerde bestraling of klassiek gefractioneerde bestraling.
   
• NVALT28
  Patiënten met longkanker die de chemotherapie en borstkas bestraling goed hebben afgerond, krijgen een behandeling met immuuntherapie aangeboden. De immuuntherapie met Durvalumab wordt standaard gegeven bij patiënten met niet-kleincellig longkanker die de chemotherapie en bestraling van de borstkas hebben gehad. Het onderzoek wil uitzoeken of een lage-dosis hersenbestraling de kans op het ontwikkelen van uitzaaiingen in de hersenen vermindert bij deze patiëntengroep. In dit onderzoek wordt ook gekeken of de lage-dosis hersenbestraling geen grote gevolgen heeft voor het geheugen. Het onderzoek heeft daarnaast als doel om uit te zoeken bij welke kenmerken van de kanker de lage-dosis bestraling het beste werkt.
   
• Safe Stereo
  In deze studie wordt het effect onderzocht van verschillende stereotactische bestralingsschema’s bij uitzaaiingen in de hersenen. De standaard behandeling vindt plaats in één tot drie fracties en is afhankelijk van de grootte van de uitzaaiing. Met dit onderzoek wordt gerandomiseerd bekeken of een ander bestralingsschema met 5 fracties mogelijk beter is op zowel de lokale controle als de kans op radionecrose.
   
• TRAP-2
  In deze studie wordt het effect van toevoeging trastuzumab en pertuzumab aan de standaardbehandeling van slokdarmkanker met chemoradiatie gevolgd door een operatie op de overall survival onderzocht.
   
• Diverse plannings- en intekenstudies

Leden van de MFS (en een aantal andere collega’s) hebben een (groot) aandeel gehad in onderstaande publicaties:

Artikelen:

• “Machine learning for normal tissue complication probability prediction: Predictive power with versatility and easy implementation” (senior auteur Frank Van den Heuvel)
• “SAFESTEREO: phase II randomized trial to compare stereotactic radiosurgery with fractionated stereotactic radiosurgery for brain metastases” (mede-auteur Christa Gadellaa – van Hooijdonk)

Posters:

• “Concrete activation-concentrations in a high energy medical accelerator bunker: a case study” (Mariëlle van Hinsberg)

Presentaties:

• “Decision Tool to Select Prostate Patients for Fully Adaptive Prostate Treatment vs. Intra-Fractional Monitoring and Intervention (Isabelle De Marco, Mariëlle van Hinsberg, Frank Van den Heuvel (ASTRO, San Diego)
• Assessing the FLASH–effect in different oxygenation environments using multi-cell spheroids — What can we expect: A quantification study. (Frank Van den Heuvel, GSI- Darmstadt)
• “Are ultra-hypofractionated prostate treatments worse in some patients? An in-silico study” (Fiere Claassen, Veronique Coen, Tom Harthoorn, Inge Jacobs, Isabelle deMarco, Boudien Mous, Frank Van den Heuvel)

Bijdragen:

• “The optimal treatment for patients with stage I non-small cell lung cancer: minimally invasive lobectomy versus stereotactic ablative radiotherapy – a nationwide cohort study” (bijgedragen door Michel Dielwart, Daphne van Kampen, Elmy Osté)
• “Abandonment of Routine Radiotherapy for Nonlocally Advanced Rectal Cancer and Oncological Outcomes” (bijgedragen als onderdeel van The Dutch Snapshot Research Group)
• “Coverage of Lateral Lymph Nodes in Rectal Cancer Patients with Routine Radiation Therapy Practice and Associated Locoregional Recurrence Rates” (bijgedragen als onderdeel van The Dutch Snapshot Research Group)

Samenstelling medische staf en klinisch fysici in 2023